Ndihma e parë për fëmijët dhe foshnjat

Mësimi i aftësive bazë të ndihmës së parë që mund të shpëtojnë jetën e një njeriu është parësor, por shpesh i neglizhuar.

Në situata të papritura, do të jepnim shumë për të ditur se si të ndihmonim një fëmijë që po mbytet, digjet, po përballet me gjakrrjedhje nga hundët apo humbje të vetëdijes. Megjithatë, në raste të tilla, gjëja më me vlerë është koha, ndaj ia vlen të dini se si të silleni dhe si të kryeni në mënyrë efektive ndihmën e parë.

Kush duhet të jetë në gjendje të japë ndihmën e parë?

Të gjithë, pa përjashtim, duhet të mësojnë aftësitë bazë të ndihmës së parë, veçanërisht prindërit, gjyshërit dhe kujdestarët e fëmijëve. Gjatë kujdesit për fëmijët e vegjël, mund të ndodhin lloje të ndryshme aksidentesh, ndonjëherë të padëmshme, që kërkojnë vetëm ndërhyrjen tonë, ndonjëherë shumë serioze, kur nevojitet ndihma emergjente. Kjo është arsyeja pse është kaq e rëndësishme të mos shpenzoni kohë duke kërkuar njohuri në internet, por të jeni në gjendje të ndihmoni dikë në nevojë shpejt dhe me efikasitet.

Në situata emergjente, të dish se çfarë të bësh mund të bëjë një ndryshim të madh kur prisni që shërbimet e urgjencës të mbërrijnë.

Çfarë është ndihma e parë?

Këto janë veprime të njëpasnjëshme të kryera nga një person në vendin e një aksidenti për të shpëtuar një person të dytë, shëndeti ose jeta e të cilit është në rrezik.

Parimi kryesor që duhet të ndiqet nga personi që ofron ndihmë është të kujdeset për sigurinë e tij – kur diçka i ndodh “shpëtimtarit”, ai nuk do të jetë në gjendje të ndihmojë.

Kur i jepet ndihmë mjekësore një fëmije, grupi i veprimeve që duhen kryer ndryshojnë, në varësi të moshës së tyre. Ne rendisim tre grupe:

• foshnja – nën 1 vjeç;
• fëmijë – mbi 1 vjeç deri në arritjen e pubertetit;
• i rritur – fëmijët që kanë arritur tashmë pubertetin, dhe të rriturit.

Bllokimi i rrugëve të frymëmarrjes (Mbytja)

Kjo është një gjendje në të cilën rrugët e frymëmarrjes pengohen nga trupa te huaj, për shembull: nga një copë ushqimi, ose nga një objekt i vogël i gëlltitur nga një fëmijë.

Ekzistojnë dy lloje të pengesave:

-i pjesshëm – rrugët e frymëmarrjes nuk janë të mbyllura, rrjedha e ajrit është e mundur. Refleksi më i zakonshëm mbrojtës i trupit është kolla.

-total – trupi i huaj në traktin respirator mbyll lumenin e kanalit dhe ndërpret hyrjen e ajrit. Në këtë rast i dëmtuari nuk është në gjendje të flasë të kollitet apo të marrë frymë. Fillimisht fishkëllima e dëgjueshme e ajrit në rrugët e frymëmarrjes qetësohet dhe viktima ekspozohet ndaj humbjes së vetëdijes.

Si mund të ndihmoni një foshnjë që po ngulfatet (mbytet)?

Bllokimi i rrugëve të frymëmarrjes është një situatë emergjente që kërkon ndihmën e parë menjëher. Duhet të mjekohet shpejt përpara se të shkaktojë humbje të vetëdijes te personi. Qëllimi i trajtimit është heqja e trupit të huaj që bllokon rrugët e ajrit.

Në rast se kolla është efektive, ju duhet vetëm të shikoni fëmijën. Nëse fëmija është i vetëdijshëm, por nuk kollitet ose nëse kollitja nuk është efektive, atëherë:

1. Gjunjëzohu dhe vendoseni fëmijën në parakrah me kokën të kthyer nga poshtë;
2. Mbajeni nofullën e poshtme të fëmijës me gishtin e madh dhe gishtin tregues që goja të jetë e hapur;
3. Kryeni 5 goditje çdo 3 sekonda me bazën e kyçit të dorës në zonën e shpinës ndërmjet shpatullave të fëmijës;
4. Pas goditjeve, kontrolloni nëse trupi i huaj është hequr nga trakti respirator apo nese tani është në gojë, nga ku mund të nxirret me një gisht të vogël.

Nëse veprimet e mësipërme dështojnë, duhet:

1. Kthejeni foshnjën me shpinë në parakrahin tjetër (koka ende poshtë);
2. Përqafoni zverkun e foshnjës me dorën tuaj;
3. Tregoni vendin për të ngjeshur gjoksin (gjysma e poshtme e sternumit, 1 gisht i gjerë mbi fund shiko foton) kryeni 5 ngjeshje në gjoks;
4. Pastaj përsëritni të dy hapat në mënyrë alternative (5 goditje dhe 5 ngjeshje) derisa trupi i huaj të hiqet.

Nëse foshnja humbet vetëdijen, kërkohet reanimim!

Filloni me 5 frymëmarrje për të shtyrë trupin e huaj më thellë, edhe nëse ai bie në njërën nga mushkëritë, do të lejojë që mushkëria tjetër të marrë frymë.

Si të ndihmoni një fëmijë mbi 1 vjeç?

Në rast se kolla rezulton, ju duhet vetëm të inkurajoni kollën dhe të shikoni fëmijën. Nëse fëmija është i vetëdijshëm, por nuk kollitet ose kollitja nuk është efektive, atëherë:

1. Qëndroni pas fëmijës;
2. Vendosni dorën nën kafazin e kraharorit të fëmijës dhe përkuleni përpara;
3. Pesë goditje në shpinë me thembër të dorës duhet të jepen në hapësirën ndërmjet shpatullave;
4. Pas çdo goditjeje në shpinë, kontrolloni nëse trupi i huaj është hequr nga trakti respirator.

Nëse veprimet e mësipërme dështojnë, duhet:

1. Qëndroni pas fëmijës dhe vendosni krahët rreth pjesës së sipërm të barkut;
2. Përkuleni fëmijën përpara;
3. Vendosni grushtin tuaj, të mbuluar nga dora tjetër, midis kërthizës dhe gjoksit të fëmijës;
4. Shtypni rajonin epigastrik 5 herë duke lëvizur nga brenda dhe lart, pa ushtruar presion në kafazin e kraharorit;
5. Pastaj përsëritni të dy hapat në mënyrë alternative (5 goditje dhe 5 ngjeshje) derisa trupi i huaj të hiqet.

Ringjallje kardiopulmonare

Kur fëmija është pa ndjenja dhe nuk merr frymë:

1. Hapni rrugët e frymëmarrjes duke e përkulur kokën prapa dhe duke ngritur nofullën e poshtme;
2. Tërhiqni butësisht çdo trup të huaj të dukshëm;
3. Sigurohuni që rrugët e frymëmarrjes të jenë të hapura, të papenguara;
4. Kryeni 5 frymëmarrje shpëtimi: -gojë më hundë tek foshnjat, -gojë më gojë tek fëmijët.

Si të kryeni saktë frymëmarrjen e shpëtimit

1. Merr pak ajër;
2. Mbyllni gojën rreth gojës së fëmijës tuaj ose gojës dhe hundës së fëmijës.
3. Fryni ajrin për 1 sekondë derisa gjoksi të ngrihet;
4. Kontrolloni që gjoksi të bjerë dhe sigurohuni që rruga e frymëmarrjes të jetë e pastër;
5. Kryeni 5 frymëmarrje shpëtimi.

Deri në 10 sekonda pas frymëmarrjes dhe/ose hapjes së rrugëve të frymëmarrjes, duhet të shfaqen shenjat e para të restaurimit kardiak:

1.Frymëmarrjen e duhur,
2.Lëvizjet e gjoksit
3.Kollë, zë
4.Cdo lëvizje.

Nëse frymëmarrja e duhur është rikthyer, vendoseni fëmijën në një pozicion të sigurt dhe telefononi një ambulancë (përveç nëse dikush e ka bërë tashmë këtë).

Nëse nuk ka frymëmarrje, njoftoni shërbimet e urgjencës dhe filloni ringjalljen. Vendoseni fëmijën/foshnjën në shpinë në tokë, gjunjëzohuni në lartësinë e gjoksit dhe zbuloni atë (hiqni çdo rrobë që mbulon zonën e gjoksit).

CPR (Reanimacion kardiopulmonar) tek foshnjat

1.Vendosni 2 gishta rreth gjysmës së poshtme të gjoksit (në mes të gjoksit);
2.Ngjesh gjoksin, më pas liro presionin pa i ngritur gishtat nga sipërfaqja e trupit;
3.Kryeni veprimet në lidhje me: 15 ngjeshje, 2 inhalime (nëse shpëtimtari është i vetëm, përdorni një raport 30:2, veçanërisht nëse kanë vështirësi në ndryshimin e pozicionit midis shtypjes dhe ventilimit).

CPR tek fëmijët mbi 1 vjeç

1.Vendosni dorën rreth gjysmës së poshtme të gjoksit (në mes të gjoksit);
2.Drejtoni krahun në bërryl dhe vendoseni pingul me gjoksin e fëmijës;
3.Ngjesh gjoksin e fëmijës në rreth 1/3 e thellësisë së tij (5 cm);
4.Përpiquni të mbani ritmin nga 100 në 120 ngjeshje/minutë, pra rreth 2 ngjeshje/sekondë;
5.Kryej veprimet në lidhje me: 15 ngjeshje, 2 inhalime (nëse shpëtimtari është vetëm, mund të përdorin raportin 30:2).

Kur mund të ndërpritet CPR?

1.Kur fëmija i lënduar fillon të marrë frymë siç duhet, ose të lëvizë;
2.Në rast të rraskapitjes – një person tjetër duhet të vazhdojë operacionet e shpëtimit;
3.Pas mbërritjes së një ambulance, shpëtimtari do të jetë në gjendje të zëvendësojë personin që kryen ringjalljen.

Gjakderdhje nga hunda

Një fenomen mjaft i zakonshëm, sidomos tek të rinjtë. Në këtë situatë:

1. Bindni fëmijën të ulet me kokën e shtrirë dhe të përkulur përpara;
2. Shtrëngoni të dy anët e hundës për 10 minuta;
3. Nëse gjaku rrjedh në fyt, ai nuk duhet të gëlltitet, duhet të pështyhet;
4. Ju mund të ftohni qafën dhe ballin e fëmijës tuaj me kompresa të ftohta.

 

Ballafaqimi me djegiet

Në rast djegieje, hapat që duhet të ndërmerrni janë si më poshtë:
1. Hiqni rrobat nga zona e djegur;
2. Shpëlajeni plagën tërësisht me ujë të rrjedhshëm ose, nëse kjo nuk është e mundur, aplikoni një mbështjellës hidrogeli;
3. Thirrni për ndihmë mjekësore ose shkoni në spital.